Rodzaje i charakterystyka alergii

Reakcje alergiczne wywołują różne substancje i czynniki zwane alergenami. W wielu przypadkach nie sposób ich uniknąć, bo są one stale obecne w naszym otoczeniu. Alergia wiąże się z nieprawidłową pracą układu odpornościowego, która przejawia się uszkodzeniem własnych tkanek w wyniku reakcji odpornościowej. Należy pamiętać, że uczulenie na jeden składnik może przyczynić się do rozwoju alergii na inne, dlatego ważna jest szybka i prawidłowa diagnoza oraz leczenie, dzięki czemu uczulenie zyska znacznie łagodniejszy przebieg.

Rozróżniamy 4 podstawowe rodzaje alergii w zależności od jej przyczyn czyli sposobu kontaktu z alergenem:

1. 1. Alergia pokarmowa
      Reakcja alergiczna następuje w wyniku spożycia pokarmu, na który dana osoba jest uczulona.  Za alergię pokarmową odpowiadają geny, dlatego bardzo często ten sam typ alergii występuje w całej rodzinie.
      Alergia pokarmowa występuje zdecydowanie częściej u dzieci niż u dorosłych a jej objawami zwykle są kłopoty gastryczne takie jak wymioty i biegunka oraz zmiany skórne.
      Leczenie tego typu alergii jest żmudne i dość czasochłonne, ponieważ należy zidentyfikować wszystkie substancje, na które reaguje układ odpornościowy. Podstawowym sposobem takiej identyfikacji jest „dieta eliminacyjna” która opiera się na stałym lub okresowym wykluczeniu z jadłospisu źle tolerowanych składników pokarmowych, z jednoczesnym wprowadzeniem w ich miejsce produktów zastępczych.
      Co najczęściej wywołuje alergię pokarmową?
      • Białko mleka – nie tylko krowiego ale także sojowego i owczego.
      • Białko jaja kurzego – ilość alergenów zmniejsza się w nim, jeśli je upieczemy (ok. 30 min w 180 st. C). Dlatego niektóre osoby uczulone na jajo mogą jeść np. ciasta z jego dodatkiem.
      • Ryby – by wystąpiła reakcja alergiczna, czasem wystarczy jej zapach czy dotknięcie.
      • Orzechy – a zwłaszcza orzechy arachidowe (ziemne) – są tak silnym alergenem, że nawet ich śladowa ilość może wywołać wstrząs anafilaktyczny
      • Owoce i warzywa – najczęściej uczulają: seler, cytrusy, poziomki, wiśnie i czereśnie oraz truskawki.
   2. Alergia kontaktowa
      Alergia kontaktowa pojawia się w wyniku bezpośredniego zetknięcia się skóry z substancją alergizującą. W tym przypadku odpowiedzią są zmiany na skórze: od lekkich zaczerwienień, przez wysypki, pokrzywki, świąd, aż po najbardziej uciążliwe pęcherze i ranki.
      Co najczęściej wywołuje alergię kontaktową?
      • Nikiel, chrom i kobalt – mogą znajdować się w biżuterii i innych ozdobach, monetach, zapięciach, haftkach, klamrach od pasków czy guzikach.
      • Barwniki – np. te używane do barwienie tkanin jak formalina
      • Kosmetyki – a dokładnie zawarte w nich substancje chemiczne, zapachowe i konserwanty
      • Tworzywa sztuczne (poliwęglan, polietylen, guma, lateks, plastik) – spotykane w wielu przedmiotach codziennego użytku.
   3. Alergia wziewna
      Za reakcje alergiczną w przypadku alergii wziewnej odpowiadają substancje znajdujące się w powietrzu. Możemy podzielić je na sezonowe (pyłki roślin, najczęściej traw) i całoroczne (np. roztocza, grzyby czy sierść zwierząt).
      Co najczęściej wywołuje alergię wziewną?
      • Roztocze kurzu – znajdują się m.in. w dywanach, zasłonach, pościeli.
      • Sierść zwierząt – m.in. kotów i psów.
      • Pyłki roślin.

      Alergia wziewna często prowadzi do wystąpienia alergii krzyżowej polegającej na tym, że u osoby, która jest już uczulona na jeden alergen, niepożądana reakcja może się pojawić także po kontakcie z innym alergenem. Szacuję się, że około 30% osób cierpiących na alergię wziewna, jest także uczulona na niektóre pokarmy.

      • U uczulonych na pyłki roślin często występują reakcje alergiczne po zjedzeniu niektórych świeżych warzyw i owoców.
      • Uczuleni na pyłki brzozy powinni uważać na orzechy laskowe i włoskie, migdały, jabłka, banany, brzoskwinie, czereśnie, gruszki, śliwki, kiwi, pomidory, marchew.
      • Osoby uczulone na pyłki traw muszą być ostrożne, sięgając po fasolę, soczewicę, zielony groszek.
      • Uczuleni na pyłki bylicy powinni zachować ostrożność, jedząc seler, pietruszkę, szczypiorek, banany, melony.
   4. Uczulenie na jad
      Alergia na jad owadów to reakcja organizmu na związki chemiczne w nim obecne. Najwięcej uczuleń wywołują owady z rzędu błonkoskrzydłych – pszczoły, trzmiele, osy i szerszenie oraz mrówkowate. Okres lotu tych owadów, a tym samym zwiększone ryzyko użądlenia występuje od kwietnia do października. Inne owady niż błonkoskrzydłe uczulają o wiele rzadziej, brak jest również odpowiednich metod do diagnozowania tych alergii.
      Uczulenie na jad może spowodować dwa rodzaje reakcji organizmu – miejscową (obrzęk, zaczerwienienie, pokrzywka)  oraz ogólnoustrojową, mogącą zakończyć się wstrząsem anafilaktycznym. Anafilaksja, z uwagi na nasilone objawy ze strony układu oddechowego i układu krążenia, stanowi bezpośrednie zagrożenie życia i wymaga szybkiego podania leków antyhistaminowych oraz adrenaliny.

W celu potwierdzenia czynnika wywołującego u pacjenta reakcje alergiczne przeprowadza się skórne testy punktowe (testy skórne) i naskórkowe testy płatkowe (testy płatkowe). Podstawową różnicą pomiędzy dwiema metodami jest czas trwania testu i miejsce nakładania alergenu.